ضعف عضلات در سالمندان

ضعف عضلات در سالمندان به دليل افزايش سن و كاهش حجم عضلات بدن رخ مي‌دهد و پيامدهايي نظير شكستن استخوان‌ها را در پي دارد. سالمنداني كه تحرك و فعاليت بدني كمتري دارند و توليد هورمون‌هاي تحريك‌كننده رشد عضلاني در آنها كاهش يافته در معرض بيماري‌هاي ضعف عضلاني قرار دارند. پرستار سالمند يا فردي كه وظيفه مراقبت از سالمند را بر عهده دارد مي‌تواند با يك برنامه غذايي مناسب و تشويق سالمند به انجام ورزش‌هاي مقاومتي اين عارضه را كنترل كند.

دلايل ضعف عضلات در افراد سالمند

ضعف عضلات زماني در سالمندان رخ مي‌دهد كه حركت ارادي ماهيچه دچار اختلال شود. اين عارضه به دلايل مختلفي در سالمندان ايجاد مي‌شود. به طور معمول افراد سالمند به دليل كاهش فعاليت بدني و استراحت بيشتر در رخت‌خواب بافت عضلاني خود را از دست مي‌دهند. بيماري‌هاي مختلف نظير ام اس يا توده سرطاني در نخاع نيز به كاهش توده عضلاني در اين افراد منجر مي‌شوند.
اگر اعصاب فرد سالمند در اثر بيماري يا حادثه نظير سوختگي شديد آسيب ببيند، عضلات دچار ضعف خواهند شد. استفاده بيش از حد از نوشيدني‌هاي الكلي و مواد مخدر با كاهش سطح پتاسيم بدن منجر به بروز ضعف عضلاني خواهد شد.
ضعف عضلات ممكن است عضله‌هاي مختلفي را در بدن درگير كند. براي مثال ضعف عضلات چشم منجر به تاري ديد يا دوبيني در فرد سالمند مي‌شود يا ضعف عضلات قفسه سينه مشكلات تنفسي را براي سالمند به همراه دارد.
يكي از رايج‌ترين ضعف‌هاي عضلاني مربوط به دست و پا در سالمندان، لمس شدن يك طرف بدن بر اثر سكته مغزي است. بروز فتق يا پارگي ديسك در ستون فقرات نيز ضعف عضلاني در سالمندان را در پي دارد.
نكته قابل توجه اين است كه در بسياري مواقع ضعف عضلاني سالمندان ناشي از خستگي است. اين خستگي به دلايل مختلفي نظير بيماري‌هاي مزمن، عفونت مزمن، سرطان، نارسايي قلبي، اختلالات خلقي و رواني مانند افسردگي، كم‌خوني و… به وجود مي‌آيد و فرد سالمند را دچار ضعف مي‌كند.
توجه داشته باشيد اگر سالمند در طول چند روز دچار ضعف شديد عضلات شود يا علائم مربوط به ضعف عضلاني مانند اختلال در حس، احساس سوزن سوزن شدن، بي‌حسي در دست و پا يا خواب‌رفتگي اعضاي بدن را از خود بروز دهد حتما بايد در اولين فرصت به پزشك متخصص مراجعه شود.

كنترل ضعف عضلات در افراد سالمند و بهبود آن

ضعف عضلات در سالمندان با فيزيوتراپي و كاردرماني قابل درمان است. فيزيوتراپي به كنترل ضعف عضلات و حتي بازيابي قدرت در افراد سالمند كمك مي‌كند.
انجام تمرين‌هاي استقامتي به طور موثري در روند از دست دادن عضلات عمل مي‌كند. اين تمرينات باعث بهبود رابطه بين اعصاب و سلول‌هاي عضلاني شده و به ساخت عضلات در بدن كمك مي‌كند. اما مهم است كه افراد سالمند به اندازه كافي ورزش كنند.
حركت‌هاي مقاومتي كه براي سالمندان در نظر گرفته شده در همه عضلات شامل كمر، قفسه سينه، پاها، بازوها و شانه‌ها، بايد در هر بار تمرين 10 تا 15 بار تكرار شود. فرد سالمند حتما بايد در بين هر ست از تمرين‌ها حداقل به مدت 3 تا 7 دقيقه استراحت كند تا براي انجام تمرينات ست بعد آمادگي داشته باشد. بهتر است هفته‌اي دو بار تمرينات ورزشي انجام شود تا عضلات بتوانند مجددا رشد كنند.
سالمندان تمرينات استقامتي را بايد تحت نظر مربي انجام دهند تا در اثر فشار وزنه‎ها و تمرينات دچار آسيب نشوند. حركت پل به تقويت عضلات عمقي لگن كمك مي‌كند، پرس دست‌ها عضلات سينه و عضلات دو سر و سه سر بازويي را تقويت مي‌كند. تقويت عضلات شكمي عرضي با سفت كردن عضلات شكم باعث تقويت ستون فقرات در افراد سالمند خواهد شد.

تاثير پروتئين بر بهبود قدرت عضلات در افراد سالمند

از آنجا كه پروتئين براي رشد و تقويت عضلات ضروري است و با افزايش سن جذب پروتئين كاهش پيدا مي‌كند، مصرف آن بايد در اولويت قرار بگيرد. گوشت قرمز، مرغ، ماهي، لبنيات و تخم مرغ پروتئين لازم براي رشد عضلات را فراهم مي‌كنند. پروتئين‌هاي گياهي مانند لوبيا، بادام زميني و سويا نيز بايد در رژيم غذايي لحاظ شوند. اگر پروتئين 30 تا 40 دقيقه پس از انجام تمرينات ورزشي استفاده شود تاثير بهتري بر عضله‌سازي خواهد داشت.
به گفته محققان، سالمندان مي‌توانند با انجام پياده‌روي، ورزش‌هايي نظير شنا و دوچرخه ثابت و استفاده از يك رژيم غذايي سالم و سرشار از ويتامين و كلسيم سلامت عضلات خود را حفظ كنند.