بي اختياري ادرار در سالمندان

بي اختياري ادرار در سالمندان يكي از مشكلات شايع دوران سالمندي محسوب مي‌شود. گرچه بي اختياري ادرار به دليل افزايش سن پس از 40 سالگي در افراد اتفاق مي‌افتد اما نبايد تصور شود كه اين مشكل طبيعي و درمان‌ناپذير است. پزشك متخصص مي‌تواند با بررسي دلايل بي اختياري ادرار در افراد سالمند آن را درمان كند.
عفونت ادراري، منزوي شدن و افسردگي از عوارض بي اختياري ادرار در افراد سالمند است كه پرستار سالمند يا فردي كه وظيفه نگهداري از سالمند را بر عهده دارد بايد از آن مطلع باشد.

بي اختياري ادراري در سالمندان چه دلايلي دارد؟

دلايل بي اختياري ادرار در مردان و زنان سالمند متفاوت است. معمولا در مردان مشكلات غده پروستات اختلالات ادرار كردن را در پي دارد. مصرف برخي داروها و نوشيدن بيش از حد چاي و قهوه تاثير نامطلوبي بر مثانه دارد. همچنين برخي بيماري‌ها مانند نارسايي قلبي، آلزايمر و ام اس نيز در افراد مسن منجر به بي اختياري ادرار مي‌شود.
نارسايي قلبي توليد ادرار شبانه را افزايش داده و باعث بي اختياري ادراري در طول خواب شبانه مي‌شود. سالمندان به دليل دردهاي استخواني و مفصلي داراي اختلال حركتي هستند و واكنش آنها كند است. سالمندي كه به بيش فعالي مثانه مبتلا است، در صورتي كه با تاخير به سرويس بهداشتي برسد ممكن است نتواند بر ادرارش كنترلي داشته باشد.
در زنان تعداد بارداري، زايمان و آغاز يائسگي از دلايل بي اختياري ادرار در زنان مسن محسوب مي‌شود. دلايل ديگري نظير عفونت ادراري، يبوست، ديابت و مصرف داروهاي ادرارآور نيز بي اختياري ادرار را در سالمندان به وجود مي‌آورد كه با درمان عوامل ايجادكننده بيماري برطرف مي‌شوند.

انواع بي اختياري ادرار در سالمندان

بي اختياري ادراري انواع مختلفي دارد. نوع شايع آن زماني است كه ادرار سالمند پيش از رسيدن به سرويس بهداشتي دفع شود. اين نوع از بي اختياري بر اثر انقباض‌هاي غيرارادي مثانه كه فرد قادر به كنترلش نيست، به وجود مي‌آيد. بيماري‌هايي نظير آلزايمر، پاركينسون، ام اس، سكته مغزي، يبوست، بزرگ شدن غده پروستات و… باعث بروز اين نوع از بي اختياري ادراري مي‌شوند.
نوع ديگري از بي اختياري ادرار در افراد سالمند در اثر استرس و اضطراب است. استرس به شكم فرد فشار وارد مي‌كند و باعث مي‌شود فرد در هنگام عطسه، سرفه، خنديدن يا بلند كردن اشيا از زمين دچار بي اختياري ادرار شود.
بسياري از زنان در دوران بارداري و زايمان نيز به اين نوع بي اختياري ادراري مبتلا مي‌شوند. مرداني كه دچار بزرگي پروستات هستند يا سابقه جراحي پروستات را داشته‌اند نيز به بي اختياري استرسي دچار مي‌شوند.
زماني كه حجم ادرار زياد باشد، مثانه به طور كامل تخليه نمي‌شود. سالمنداني كه به اين مشكل مبتلا هستند در طول روز بارها حس مي‌كنند كه بايد به سرويس بهداشتي بروند و معمولا از ترشح ادرار شكايت دارند. انقباض ضعيف مثانه، بزرگ شدن پروستات، سكته مغزي، ديابت، يبوست و… اين مشكل را تشديد مي‌كنند.
به طور معمول سالمندان به چند نوع بي اختياري ادراري مبتلا هستند. پزشك متخصص با انجام معاينه كامل لگن و روده‌ها در زنان و اورولوژي در مردان و تجويز آزمايش ادرار وجود عفونت يا خون در ادرار را بررسي مي‌كند. همچنين آزمايش قند خون براي اندازه‌گيري ميزان قند و كلسيم و بررسي عملكرد كليه انجام مي‌شود.

درمان انواع بي اختياري ادراري در سالمندان

بي اختياري ادراري به كمك دارودرماني، رفتاردرماني و در موارد نادر جراحي قابل درمان است. منظور از رفتاردرماني استفاده از رژيم غذايي، مصرف مايعات، تمرين‌هاي تقويت عضلات كف لگن موسوم به تمرين‌هاي كگل و آموزش مثانه است. با آموزش مثانه سالمند مي‌آموزد زمان بين دو تخليه ادرار را به طور تدريجي افزايش دهد و در واقع ادرار كردن را به تاخير بيندازد.
پزشك در درمان دارويي داروهايي نظير آنتي بيوتيك، داروهاي ضداسپاسم و… را به سالمند تجويز مي‌كند تا مشكل بي اختياري ادراري را برطرف كند. اگر مصرف داروها و ديگر روش‌هاي درماني موثر واقع نشود، در موارد نادر عمل جراحي انجام مي‌شود.