نوزادان و كودكان براي رشد خود و توليد هموگلوبين در خون نياز به مصرف آهن دارند. اگر كودكي به كمبود آهن دچار شود، دچار كمخوني شده و سلولهاي خوني او نميتوانند اكسيژن كافي را به اندامهاي بدن انتقال دهند. اگر كمبود آهن كودك بهموقع درمان نشود، تاخير در رشد جسمي و ذهني او را در پي دارد. قصد داريم در اين مقاله اهميت مصرف آهن در سلامت كودك را بررسي كنيم.
اگر وظيفه نگهداري كودك در منزل را بر عهده داريد در اين مقاله همراه ما باشيد تا با مهمترين منابع آهن براي تامين نياز كودك به آهن آشنا شويد.
علائم و عوارض كمبود آهن در كودكان
معمولا كودكاني كه از شير مادر تغذيه ميكنند آهن كافي دريافت ميكنند. بهتر است براي كودكاني كه شيرخشك ميخورند، شيرخشك غنيشده با آهن تهيه كرد. اما زماني كه كودك غذا خوردن را آغاز ميكند ممكن است به مقدار كافي آهن دريافت نكند و همين مسئله او را در معرض كمخوني قرار دهد.
اگر كودك شما بياشتهاست و به آهستگي وزن ميگيرد، پوست رنگپريدهاي دارد و بيقراري ميكند دچار كمبود آهن است. كودكاني كه آهن كافي دريافت نكردهاند از نظر فيزيكي كمتر فعاليت ميكنند و مراحل رشدشان نيز به كندي انجام ميشود. خستگي، سرگيجه، سردرد و ضربان قلب نامنظم نيز از ديگر علائم كمبود آهن در كودكان است.
از عوارض كمبود آهن ميتوان به بروز مشكلات در يادگيري، مشكلات رفتاري كودك، ضعف عضلاني، منزوي شدن و تاخير در انجام مهارتهاي حركتي اشاره كرد. همچنين كمبود آهن باعث ضعف سيستم ايمني بدن كودك شده و امكان ابتلا به بيماريهاي واگيردار و عفوني نظير سرماخوردگي و آنفولانزا را افزايش ميدهد.
ميزان نياز كودك به آهن
كودك بر حسب سن روزانه به اين مقدار مصرف آهن نياز دارد:
- نوزاد 7 تا 12 ماه: 11 ميليگرم در روز
- كودكان 1 تا 3 سال: 7 ميليگرم در روز
- كودكان 4 تا 8 سال: 10 ميليگرم در روز
- كودكان 9 تا 13 سال: 8 ميليگرم در روز
- دختران 14 تا 18 سال: 15 ميليگرم در روز
- پسران 14 تا 18 سال: 11 ميليگرم در روز
منابع غذايي مهم آهن براي كودك
انواع گوشت شامل گوشت گاو، گوساله، گوسفند، بوقلمون، جوجه، جگر، ماهي، تخم مرغ، دانههاي غلات، برنج، ماكاروني، نان غنيشده، حبوبات شامل عدس، نخود و لوبيا و سبزيجات مانند لوبيا سبز، نخودفرنگي، اسفناج و كلم بروكلي را در برنامه غذايي كودك بگنجانيد.
براي جذب بهتر و راحتتر آهن، غذاهاي حاوي آهن را با ويتامين C مانند گوجه، پرتقال يا فلفل سبز مصرف كنيد. براي مثال اسپاگتي را با گوشت و سس گوجه تهيه كنيد. اين غذا سرشار از آهن است و بيشتر كودكان نيز به آن علاقه دارند.
براي كودكاني كه به خوردن گوشت علاقهاي ندارند غذاهايي با حبوبات تهيه كنيد. با عدس يا لوبيا و برنج يك سوپ ساده و سبك بپزيد و آن را پوره كرده و به كودك بدهيد. خوراك عدسي يا خوراك لوبيا به همراه نان گندم منبع خوب آهن براي كودكان است كه با اضافه كردن كمي آب ليموي تازه ويتامين C آن هم تامين شده و به خوبي جذب بدن كودك ميشود.
كنسرو تن ماهي حاوي آهن و اسيدهاي چرب امگا 3 نيز ميتواند بخشي از برنامه غذايي كودك شما باشد البته اگر به اين ماده غذايي حساسيت نداشته باشد. اضافه كردن سبزيجات در كنار تن ماهي غذاي كاملي را در اختيار كودكتان قرار ميدهد.
صبحانه كودكتان را چند بار در هفته به غلات غنيشده يا بلغور جو دوسر اختصاص دهيد. در كنار آن از ميوههاي حاوي ويتامين C نظير توت فرنگي و پرتقال استفاده كنيد تا آهن غلات جذب بدن كودك شود.
كشمش، برگه زردآلو، تخمه آفتابگردان و تخمه كدو تنبل منابع خوب آهن هستند و بايد از آنها براي ميانوعده كودك خود استفاده كنيد. فقط مراقب باشيد كودك در حين خوردن دانهها يا كشمش دچار خفگي نشود.
ممكن است پزشك كودك با انجام يك آزمايش ساده و مشخص شدن فقر آهن براي او مكمل آهن تجويز كند. مكمل را بر اساس دستور پزشك به كودك بدهيد و آن را از دسترس كودك دور كنيد.