اخبار پزشكي هر روز از توسعه و گسترش علم و يافتن راههاي جديد براي پيشگيري و درمان بيماريهاي مختلف سخن ميگويد اما تا به حال روشي معرفي نشده كه با آن بتوان از فرآيند پيري و تغييرات فيزيك و شيميايي كه باعث از بين رفتن سلولهاي بدن ميشود جلوگيري كرد. سالمندي مرحلهاي از زندگي است كه با رعايت نكات تغذيهاي و مراقبتي ميتوان آن را به خوبي سپري كرد. پيشگيري از بيماريها در سالمندان راهكاري است كه ميتواند نگرانيهاي سالمندي را كاهش دهد.
با افزايش سن، تحرك كمتر و يكجانشيني بدن شروع به فرسودهشدن ميكند و بيماريهاي مختلفي به وجود ميآيد. از سوي ديگر ارتقاي سطح بهداشت و سلامت باعث شده اميد به زندگي افزايش يابد و جمعيت سالمند در سراسر جهان بيشتر شود. ناتواني بعضي سالمندان و وجود بيماريهاي مختلف نياز به مراقبتهاي پزشكي را بيشتر ميكند. در اين مواقع وجود پرستار سالمند هم واجب ميشود. اما با راههايي كه در ادامه به آنها ميپردازيم ميتوان شيوه زندگي را اصلاح كرد و از بروز بيماريهاي وخيم دوران سالمندي مثل ديابت، بيماريهاي قلبي و سرطان پيشگيري كرد.
چه راههايي براي پيشگيري از بيماريها در سالمندان وجود دارد؟
چكابهاي دورهاي: پزشكان توصيه ميكنند افراد پس از پنجاه سالگي براي چكابهاي دورهاي به پزشك مراجعه كنند تا سلامت آنها با توجه به وضعيت بدني و سابقه بيماري خانوادگي بررسي شود. مراجعه به متخصص قلب و عروق براي بررسي فشار خون، كلسترول و تري گليسيريد بسيار ضروري است تا با تشخيص به موقع از بروز مشكلات قلبي پيشگيري شود. اگر افراد بالاي هفتاد سال مايل به انجام فعاليتهاي ورزشي باشند يا داراي اضافه وزن و بيماريهايي نظير ديابت، فشار خون بالا و… باشند بهتر است نوار قلب بگيرند تا از سلامت قلبشان مطمئن شوند.
پرستاري از سالمندان مبتلا به ديابت پيچيدگيهاي خاص خود را دارد. ديابت بيماري مرموزي است كه خود سبب بيماريهاي قلبي و كليوي ميشود و بسياري از اختلالات در سالمندي را ايجاد ميكند. براي بررسي آن به دكتر متخصص غدد بايد مراجعه كرد تا با انجام آزمايشات بتوان از مشكلات بعدي جلوگيري كرد.
مراجعه به چشمپزشكي بعد از پنجاه سالگي حداقل يكبار در سال ضرورت دارد. ممكن است افراد علاوه بر ضعف بينايي به مشكلاتي همچون آب مرواريد و آب سياه دچار باشند. در اين صورت انجام عمل جراحي توصيه ميشود. خشكي چشم و پيرچشمي از مشكلات شايع دوران سالمندي است كه نياز به محافظت از بينايي را دوچندان ميكند. بنابراين افراد بايد تحت نظر چشمپزشك متخصص باشند.
ويزيت متخصص بيماريهاي تنفسي براي افرادي كه بيش از بيست سال است سيگار ميكشند ضروري است. در صورت وجود مشكل ممكن است لازم باشد اين افراد به پزشك متخصص آسم و آلرژي مراجعه كنند.
درد و التهاب مفاصل يكي ديگر از مشكلات شايع دوران سالمندي است. افراد بايد براي بررسي وضعيت مفاصل به پزشك متخصص مراجعه كنند. رژيم غذايي مناسب و كاهش وزن عوارض اين بيماري را كمتر خواهد كرد.
تغذيه مناسب: تهيه غذاهاي ساده و كمحجم مهمترين توصيه پزشكان براي تغذيه سالمندان است. اين غذاها بايد به گونهاي باشد كه نياز سالمند به مواد مغذي در طول روز را تامين كند. مصرف مواد غذايي پرفيبر و كمنمك با چربي و كلسترول كم مثل لبنيات كمچرب بايد در اولويت قرار بگيرد. مصرف روزانه شش تا هشت ليوان آب و مايعات در روز از بروز يبوست و كمآبي بدن سالمند جلوگيري ميكند. منابع پروتئين با كيفيت بالا نظير گوشتهاي كمچربي، مرغ، ماهي، سفيده تخممرغ، لبنيات كمچرب يا بدون چربي، غلات و حبوبات بايد در برنامه غذايي وجود داشته باشد. مصرف ويتامين را فراموش نكنيد. با افزايش سن جذب املاح و ويتامينها كاهش مييابد. طبق توصيه پزشك از مكملهاي ويتامين استفاده كنيد. ولي در نظر داشته باشيد تغذيه صحيح راه بهتري براي تامين املاح و ويتامينهاي مورد نياز بدن است.
ورزش: ورزش يكي از را ههاي موثر در پيشگيري از بيماريها در سالمندان به شمار ميآيد. سالمندان بايد با احتياط ورزش كنند. حتما پيش از ورزش پنج دقيقه بدن خود را با راه رفتن آهسته و نرمشهاي سبك گرم كنند. پس از اتمام ورزش هم مجددا اين كار را تكرار كنند تا ضربان قلب به حالت عادي برگردد.
سالمندان حركات ورزشي را بايد به آرامي انجام دهند. تمرينهاي هوازي، تمرينهاي انعطافپذيري و تمرينهاي قدرتي بخشهاي اصلي برنامه ورزشي سالمندان محسوب ميشود. پيادهروي بهترين تمرين هوازي براي آنهاست. در صورت وجود بيماريهاي مفصلي راه رفتن و انجام حركات نرمشي در آب توصيه ميشود. براي انعطافپذيري انجام حركات كششي مفيد است. سالمند بايد حركات كششي را به آهستگي انجام دهد. تمرينات قدرتي بستگي به ميزان آمادگي سالمند با وزنه يا بدون وزنه انجام ميشود. البته حركات بدون وزنه نظير درازنشست و شنا رفتن روي زمين براي سالمندان مناسبتر هستند.
فقط در نظر داشته باشيد در صورت بروز علائمي همچون درد قفسه سينه، احساس تنگي نفس، سرگيجه، تاري ديد، بههمخوردن تعادل بدني، تهوع و استفراغ فورا به پزشك مراجعه كنيد.